Inleiding
In dit verkennende onderzoek is via analyse van CBS microdatabestanden een antwoord gezocht op twee (hoofd)onderzoeksvragen:
- Waar werken alumni van creatieve opleidingen aan Brabantse onderwijsinstellingen?
Daarbij is voor verschillende (geclusterde) afstudeercohorten van creatieve middelbare beroepsopleidingen of opleidingen in het hoger onderwijs aan Brabantse onderwijsinstellingen, geanalyseerd of alumni werkzaam zijn in Brabant of buiten Brabant en in de creatieve industrie of in andere sectoren. - Welke opleiding hebben werkenden in de Brabantse creatieve industrie genoten?
Daarbij is voor werkenden in de Brabantse creatieve industrie (peildatum december 2022), gekeken of zij in Brabant of buiten Brabant een creatieve of niet creatieve mbo-of ho-opleiding hebben afgerond.
Waar werken alumni van creatieve opleidingen aan Brabantse onderwijsinstellingen?
Middelbaar beroepsonderwijs
De werksituatie van alumni van het middelbaar beroepsonderwijs eind 2022 is bepaald voor de afstudeercohorten 2004/2005 tot en met 2019/2020. In geval van meerdere afgeronde mbo-opleidingen is de laatst afgeronde opleiding in deze periode geselecteerd.
In de periode van 2004 tot en met 2020 studeerden bijna 1,9 miljoen studenten af aan mbo-opleidingen in Nederland. Bijna 300.000 alumni (16%) behaalden een mbo-diploma aan een Brabantse
Van de in totaal 73.000 creatief mbo-opgeleiden in Nederland namen de Brabantse mbo-instellingen er met 12.000 ruim 16 procent voor hun rekening.
Van de
2. Arbeidsmarktsituatie van alumni van creatieve mbo-opleidingen in Brabant
Bron: CBS Microdata
Bijna twee derde van de creatief opgeleiden aan een Brabantse mbo-instelling is eind 2022 in Brabant werkzaam. Bij de meer recent afgestudeerden is dat bij bijna 70 procent het geval en van de alumni die langer geleden een creatieve mbo-opleiding voltooiden is 60 procent eind 2022 werkzaam in Brabant.
Circa 15 procent van de alumni werkt in de Brabantse creatieve industrie, een percentage dat gelijk is voor de verschillende afstudeerperiodes, en 9 procent van de alumni is werkzaam in de creatieve industrie buiten Brabant. In totaal is dus bijna een kwart van de creatieve mbo-opgeleiden werkzaam in de creatieve industrie.
Hoger onderwijs
De arbeidsmarktsituatie voor alumni van het hoger onderwijs is bepaald voor de afstudeercohorten 1990/1991 tot en met 2019/2020. Het betreft ook hier de laatst afgeronde opleiding in het hoger onderwijs in geval van meerdere afgeronde
In totaal zijn er in de periode 1990 tot en met 2020 ruim 2.2 miljoen afgestudeerden aan een opleiding in het hoger onderwijs (hbo en wo). Ruim 330.000 alumni (15%) behaalden een diploma aan een Brabantse instelling voor
Van de bijna 140.000 creatief opgeleiden in Nederland namen de Brabantse instellingen voor hoger onderwijs er met 18.400 ruim 13 procent voor hun rekening.
Van de
Bijna de helft van de werkende alumni van het hoger onderwijs (48%) is na afstuderen werkzaam in Brabant. Ruim één op de zes alumni (16%) werkt in de Brábantse creatieve industrie, een percentage dat gelijk is voor de verschillende afstudeerperiodes. 20 procent werkt in de creatieve industrie buiten Brabant. In totaal is dus ruim een derde (36%) van de alumni werkzaam in de creatieve industrie.
4. Arbeidsmarksituatie van alumni van creatieve opleidingen voor hoger onderwijs in Brabant
Bron: CBS Microdata
In figuur 5 is voor de 18.400 afgestudeerden aan een Brabantse creatieve opleiding een verdere uitsplitsing gemaakt naar de opleidingsrichting van het behaalde diploma in het hoger onderwijs. Ruim de helft van de alumni van creatieve opleidingen aan een Brabantse instelling voor hoger beroepsonderwijs is tussen 1990 en 2020 afgestudeerd in de richting van de
Figuur 6 geeft de arbeidsmarktsituatie per eind 2022 weer voor de verschillende opleidingsrichtingen. Alle afstudeercohorten zijn daarbij samengenomen. In de opleidingsrichtingen ‘Dans’ en ‘Muziek’ is het grootste deel (ruim 50%) werkzaam in de creatieve industrie. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de bacheloropleiding ‘Dans’, ‘Muziek’ of ‘Muziektherapie’. Daarbij zijn alumni in de opleidingsrichting ‘Dans’ in relatief grotere mate werkzaam buiten Brabant. Alumni in de opleidingsrichting ’Muziek’ zijn in de grootste mate werkzaam in de Brabantse creatieve industrie.
De creatief technisch opgeleiden werken relatief vaak buiten de creatieve industrie. Dit zijn bijvoorbeeld alumni van de bacheloropleidingen ‘Industrieel product ontwerpen’, ‘Kunst en techniek’ of ‘Game architecture and design’.
6. Arbeidsmarktsituatie van alumni van creatieve opleidingen aan Brabantse onderwijsinstellingen voor hoger onderwijs naar opleidingsrichting
Bron: CBS Microdata
Welke opleiding hebben werkenden in de Brabantse creatieve industrie genoten?
Voor het beantwoorden van de tweede onderzoeksvraag is een analyse gemaakt van het opleidingsniveau en de opleidingsrichting van werkenden in de Brabantse creatieve industrie .
Van alle personen die eind 2022 werkzaam waren in Nederland zijn ruim 1,4 miljoen (15%) werkzaam in Brabant (figuur 7). Hiervan zijn ruim 28.000 (2%) werkzaam in de creatieve industrie. Buiten Brabant is 3% van de beroepsbevolking werkzaam in de creatieve industrie.
In deze paragraaf ligt de focus op de ruim 28.000 personen die in de Brabantse creatieve industrie werkzaam zijn. In CBS microdata is gezocht naar het opleidingsniveau en de opleidingsrichting van deze 28.000 werkenden. Daarbij is gekeken naar alumni van middelbare beroepsopleidingen in de periode
38% van de werkenden in de Brabantse creatieve industrie heeft een opleiding afgerond in het hoger onderwijs (figuur 8). Dit zijn ruim 10.600 personen. Hiervan heeft ruim een vijfde (22%) een creatieve opleiding gevolgd aan een Brabantse onderwijsinstelling. Een kleiner aandeel (14%) volgde een creatieve opleiding buiten Brabant. Bijna twee derde van de werkenden in de Brabantse creatieve industrie met een hoger onderwijs opleiding, voltooide een niet-creatieve opleiding : 40% deed dit aan een Brabantse onderwijsinstelling, 24% aan een onderwijsinstelling buiten Brabant.
Van de circa 4.000 creatief hoger opgeleiden die in de Brabantse creatieve industrie werkzaam zijn rondde ruim de helft een opleiding af in de beeldende kunsten (53%) (figuur 9). Daarna met name een opleiding in muziek (17%) of een creatief technische opleiding (12%).
12% van de werkenden in de Brabantse creatieve industrie (3500 personen) heeft een middelbare beroepsopleiding afgerond in de periode 2004-2020. Hiervan volgde ruim een kwart (27%) een creatieve opleiding aan een Brabantse instelling en 10% een creatieve mbo-opleiding buiten Brabant (figuur 10). In totaal heeft 62% van de mbo-opgeleiden die in de Brabantse creatieve industrie werkzaam zijn een niet-creatieve mbo-opleiding afgerond.
Het resterende deel (circa 50%) van de in de Brabantse creatieve industrie werkzame personen heeft een lager (hoogste) opleidingsniveau of een middelbare beroepsopleiding afgerond voor 2004 of is in het buitenland opgeleid.
Conclusie
In deze notitie is een eerste verkenning gedaan naar culturele loopbanen in Brabant door in CBS microdata beschikbare opleidingsgegevens te koppelen aan de arbeidsmarktsituatie per december 2022.
16% van het totaal aantal creatief mbo-opgeleiden in Nederland behaalde in de periode 2004-2020 een diploma aan een creatieve middelbare beroepsopleiding in Brabant. Aan de Brabantse instellingen voor hoger onderwijs studeerden in de periode 1990-2020 ruim 13% van het Nederlandse totaal af.
De arbeidsmarktsituatie eind 2022 levert verschillen op (figuur 11). Van de creatief opgeleiden aan een Brabantse instelling voor middelbaar beroepsonderwijs is bijna twee derde werkzaam in Brabant, bij de creatief hoger opgeleiden is dat bij bijna de helft het
Als we uitgaan van de ruim 28.000 werkenden in de Brabantse creatieve industrie vinden we soortgelijke verschillen tussen mbo gediplomeerden en werkenden die een opleiding in het hoger onderwijs voltooiden (figuur 12).
Werkenden in de Brabantse creatieve industrie met een diploma van een opleiding in het middelbaar onderwijs zijn in grotere mate in Brabant opgeleid. Dit is bij driekwart van de mbo-gediplomeerden het geval en bij ruim 60 procent van de alumni van het hoger onderwijs. Respectievelijk 37% (mbo) en 36% (hoger onderwijs) van de werkenden in Brabant voltooide een creatieve opleiding, mbo-gediplomeerden in wat grotere mate aan een Brabantse onderwijsinstelling dan ho-gediplomeerden.
Aanbeveling
In voorliggende notitie is een eerste analyse van culturele loopbanen opgenomen. Het verdient aanbeveling om in de toekomst resultaten te verdiepen. Dit kan op verschillende niveaus. Het is bijvoorbeeld mogelijk om naast de totale creatieve sector ook naar
Naast verdieping van het onderzoek is het van belang om definities en selecties van de creatieve industrie en met name de selectie van creatieve opleidingen af te stemmen met andere (eerdere) onderzoeken. Als we in deze notitie bijvoorbeeld spreken over hoger onderwijsopleidingen betreft het alle opleidingen in het hoger onderwijs (hbo én wo). In deze notitie worden, gebaseerd op de monitor ‘Kunstenaars, afgestudeerden creatieve opleidingen’ van het CBS, enkel (hbo en master) opleidingen aan hbo-instellingen tot de creatieve hogere opleidingen gerekend. Daarmee verschilt de definitie van die in het hoofdrapport van ‘Waarde van cultuur’, waarin ook enkele universitaire opleidingen tot de creatieve hoger onderwijsopleidingen worden gerekend.
