Creatieve sector en subsectoren
De werkgelegenheid en bedrijvigheid in de creatieve sector wordt in beeld gebracht door te kijken naar werknemers, zelfstandigen en bedrijfsvestigingen. De creatieve sector bestaat uit drie
Werkgelegenheid
Meer banen in de creatieve sector dan voor de coronacrisis
In 2022 zijn er 164.160
De subsector KCE vertoont een vergelijkbare trend. In 2022 zijn er in Nederland 54.770 banen in deze subsector – één derde van het aantal banen in de totale creatieve sector. Dit aantal banen steeg tussen 2017 en 2019 jaarlijks met zo’n 1% en is tussen 2019 en 2020 met 14% gedaald. In 2022 ligt ook dit aantal banen ver boven het niveau van de coronapandemie: tussen 2020 en 2022 steeg het aantal banen van 44.240 naar 54.770 – een stijging van 24%.
Brabantse sector toont zich grillig: na sterke daling van banen in coronatijd, nu weer een des te sterkere stijging
De landelijke trends zien we ook in Noord-Brabant. Het totaal aantal banen in de creatieve sector ligt 7% hoger dan in 2017 en 6% hoger in de subsector KCE. De coronapandemie trof Brabant hard: tussen 2019 en 2020 daalde het aantal banen in de creatieve sector met 13% – een sterkere daling dan landelijk. In zowel 2021 als in 2022 steeg het aantal banen in de Brabantse creatieve sector hard: in beide jaren een stijging van 9% ten opzichte van het jaar ervoor. Het aantal Brabantse banen in de subsector KCE steeg nog harder: tussen 2020 en 2021 ging het aantal banen van 4.950 naar 5.500 (een stijging van 11%) en in 2022 naar 6.300 (een stijging van 15%).
Door de sterke stijging van het aantal banen staat Brabant op de vierde plaats in de provincieranking wat betreft het aantal banen in de creatieve sector. Dit was in eerdere jaren plek vijf. In 2022 zijn er 683 creatieve banen per 100.000 inwoners in Brabant, ten opzichte van 933 banen per 100.000 inwoners in heel Nederland. In de subsector KCE staat Brabant in 2022 op plek 5 met 243 creatieve banen per 100.000 inwoners (ten opzichte van 311 banen per 100.000 inwoners landelijk).
Trends die we op het gebied van het aantal banen in de creatieve sector zien, zien we ook terug in het aantal vte’s (voltijdsequivalenten). Tussen 2017 en 2019 steeg dit landelijke aantal met 4% van 117.210 naar 121.450 en tussen 2019 en 2020 daalde dit aantal met 4% naar 112.580. In 2022 is in Nederland het aantal vte’s in de creatieve sector 127.750. In de subsector KCE ligt dit aantal op 37.490. De Brabantse cijfers zijn terug te vinden in bovenstaand figuur onder voltijdsequivalenten.
Pret- en themaparken geen onderdeel van creatieve sector, maar wel belangrijke Brabantse werkgever
Anders dan in voorgaande edities, nemen we in deze editie van Waarde van cultuur de werkgelegenheid in pret- en themaparken en
Werkgelegenheid concentreert zich in de grote steden en omliggende gemeenten
Zoomen we in op Brabant, dan zien we een sterke concentratie van de werkgelegenheid in de grote steden en omliggende gemeenten. In de gemeenteprofielen beschrijven we de werkgelegenheid op stadsniveau.
In Brabant meer kleinere creatieve banen en minder contracturen dan landelijk
Ook in deze editie van Waarde van cultuur schetsen we een beeld van het type banen en de kenmerken van werknemers in de creatieve sector in Brabant en Nederland als geheel.
De verhouding tussen het aantal banen en het aantal voltijdsequivalenten geeft inzicht in de verdeling van de totale werkgelegenheid over meerdere banen in de creatieve sector. In Brabant is de werkgelegenheid iets sterker verdeeld over meerdere (kleinere) banen dan in Nederland: in Nederland staat 1 vte staat voor 1,29 banen, in Brabant voor 1,36 banen. Kijken we naar aantallen zien we in Nederland (2022) 127.750 vte’s in de creatieve sector, verdeeld over 164.160 banen. In Brabant (2022) zijn 13.030 vte’s in de creatieve sector verdeeld over 17.720 banen.
De subsector KCE laat hetzelfde beeld zien. In heel Nederland (2022) zijn er 37.490 vte’s in de subsector Kunsten en cultureel erfgoed, verspreid over 54.770 banen (1 vte staat voor 1,46 banen) en in Brabant zijn er 4.040 vte’s in de subsector, verspreid over 6.300 banen (1 vte staat voor 1,56 banen).
Tenslotte hebben we de omvang van banen uitgesplitst naar het aantal contracturen per week voor 2022. Net als het totaal van alle sectoren, bestaat een groot deel van de contracten uit ‘grote’ contracten (30 – 35 uur en 35 uur en meer). In Brabant zijn in de creatieve sector minder ‘grote’ contracten dan in Nederland (58% versus 65%). Het aantal contracten met een contractduur van 12 uur of minder is juist hoger (16% tegenover 12% landelijk).
In Brabant meer oproepkrachten in creatieve sector dan landelijk
Het aandeel oproepkrachten in de creatieve sector stijgt, zowel landelijk als in
Meer jongeren werkzaam in de creatieve sector
Zowel in Nederland als in Brabant werken er procentueel gezien net iets meer vrouwen in de creatieve sector. 51% van de werkenden is vrouw, 49% van de werkenden is man.
Er werken veel jonge mensen (tot 35 jaar) in de creatieve sector in en het aandeel jonge mensen is gestegen tussen 2017 en 2022. In Brabant waren er in 2017 6.600 mensen onder de 35 jaar werkzaam in de creatieve sector (40% van het totaal). In 2022 ligt dit aantal 21% hoger – 8.010 mensen onder de 35 jaar zijn werkzaam in de creatieve sector (45% van het totaal). Ook landelijk zien we een stijging: van 43% naar 45%.
In de leeftijdsgroepen boven de 35 jaar zien we een verschuiving. Opvallend in Brabant is relatief grote daling van het aantal werkenden in de creatieve sector tussen de 35 en 55 jaar. Tussen 2017 en 2022 daalde dit aantal van 6.760 naar 6.290 (een daling van 7%). Een daling die we ook landelijk zien, maar met 2% een stuk minder sterk.
Zelfstandigen
De focus in dit onderzoek ligt op ‘
Stijging aantal zelfstandigen in de creatieve industrie
In Nederland zijn er in 2022 153.600 zelfstandig ondernemers in de creatieve sector, 11% van het totaal. 45% van deze zelfstandig ondernemers werkt in de subsector KCE. Het aantal zelfstandig ondernemers in de creatieve sector stijgt: in 2017 waren er nog 132.710 zelfstandig ondernemers in de creatieve sector actief, waarvan 46% in de subsector KCE. Ook tijdens de coronapandemie is het aantal zelfstandig ondernemers landelijk blijven stijgen.
In Brabant zien we eenzelfde stijgende trend als landelijk. In 2022 zijn in Brabant 18.810 zelfstandig ondernemers actief in de creatieve sector. Hiermee staat Brabant op een vierde plek ten opzichte van de andere provincies, eerder was dit plek vijf. Er zijn in de creatieve sector in Brabant 734 zelfstandig ondernemers per 100.000 inwoners (ten opzichte van 882 landelijk). Met 7780 werkenden in de subsector KCE staat Brabant stabiel op de zesde plaats. Dit zijn 304 zelfstandig ondernemers per 100.000 inwoners (ten opzichte van 396 landelijk).
Relatief weinig creatieve zzp’ers in het westen van Brabant
Ruim 93% van de zelfstandig ondernemers in Brabant zijn zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers). Verglijkbaar met het aantal zelfstandig ondernemers staat Brabant hier respectievelijk op plaats vier en plaats zes. Er zijn 676 zzp’ers per 100.000 inwoners actief in de creatieve sector in 2022 (ten opzichte van 821 landelijk) en 285 per 100.000 inwoners in de subsector Kunsten en cultureel erfgoed (ten opzichte van 375 landelijk).
Het aantal zzp’ers in de creatieve sector per 1.000 is het hoogste in de grote steden en de gemeenten daaromheen. In de gemeenteprofielen staan we stil bij de werkgelegenheid in de B7- en M5-gemeenten.
Bedrijvigheid
Bijna een tiende van alle bedrijfsvestigingen in Brabant zijn creatieve bedrijven
Zowel landelijk, als in Brabant zien we een flinke stijging in het aantal bedrijfsvestigingen in de creatieve sector. Ten opzichte van 2017 is het aantal bedrijfsvestigingen in 2022 met ruim 25% gestegen tot 195.630 vestigingen. Dit is 11% van het totaal aantal bedrijfsvestigingen in alle sectoren. Het aantal bedrijfsvestigingen is niet gedaald tijdens en na de coronapandemie. Over bijvoorbeeld de inkomsten van deze bedrijfsvestigingen en of de vestigingen wel of niet getroffen zijn door de coronapandemie kunnen we op basis van de cijfers niets zeggen.
De 23.230 bedrijfsvestigingen in de creatieve sector in Brabant beslaan 9% van het totaal. Dit aantal is tussen 2017 en 2022 gestegen met ruim 25%. Tijdens corona zette de stijging ook in Brabant door, maar vlakte wel wat af. Tussen 2017 en 2018 steeg het aantal vestigingen nog met 5%, tussen 2020 en 2021 met 4,1%. Tussen 2021 en 2022 zien we weer een stijging van 5,5%.
Er zijn in Brabant in 2022 per 100.000 inwoners 896 bedrijfsvestigingen in de creatieve sector (ten opzichte van 1112 landelijk), en 366 bedrijfsvestigingen in de subsector KCE (ten opzichte van 498 landelijk). De provincie staat respectievelijk op de vijfde en zesde plaats, ten opzichte van de rest van de provincies – en dit is sinds 2017 stabiel. Het verschil in bedrijfsvestigingen per 100.000 inwoners tussen Brabant en Nederland als geheel is opvallend groot voor een provincie van deze omvang.
Bovenstaande cijfers zijn exclusief de pretparken en kermisattracties. Pretparken zoals de Efteling in Loon op Zand spelen wel een grote rol in de (creatieve) bedrijvigheid in Brabant. Daarnaast is er veel bedrijvigheid op het gebied van kermisexploitanten in de provincie. In 2022 waren er 250 bedrijfsvestigingen in de sector pret- en themaparken en kermisattracties in Brabant. Dit is ruim 20% van het totaal van alle bedrijfsvestigingen in deze sector – het hoogste aandeel van alle provincies.
Meeste bedrijvigheid in de grote steden en in de omliggende gemeenten
De bedrijvigheid in de creatieve sector clustert zich in Noord-Brabant rondom de grote steden Tilburg en Eindhoven. Ook zien we een relatief hoge bedrijvigheid in een aantal kleinere gemeenten. In het verdiepende hoofdstuk ‘Culturele bedrijvigheid in kleinere gemeenten’ gaan we hier op in. In de gemeenteprofielen staan we stil bij de bedrijvigheid in de B7- en M5-gemeenten.
